Idzie zima. Idą Święta. To dobra okazja do ciepłych spotkań, wspominek, no i ciekawej lektury, na przykład Prowincji. Przygotowaliśmy dla Państwa kolejną dawkę poezji (Wojciech Boros, Jerzy Fryckowski, Jolanta Steppun) i prozy (Zuzanna Gajewska, Tomasz Stężała). Eseistycznie, jak zwykle profesor Andrzej C. Leszczyński, tym razem o głupocie według Sándora Máraia, Thomasa Bernharda, spotkaniach z filmem w Bibliotece pod Żółwiem, retrotopii i muzeum komunizmu. A poza tym nasz wytrawny badacz i opowiadacz Andrzej Kasperek o Żuławach w literaturze, no
i gościnnie Katarzyna Kuroczka, literaturoznawca ze Śląska, opowie o słynnych „chłopakach” z Sanoka, jak choćby Beksińskich.
Kilka głosów o kulturze. Piotr Wyszomirski o Kongresie Kultury Pomorskiej i debatach wprowadzających. Marta Wiloch o refleksjach po elbląskim Forum Kulturoznawczym i Leszek Sarnowski o nowym pomyśle łączenia biznesu z kulturą. W tym kontekście szczególnie gorąco polecamy drugą część wywiadu (warto było czekać) z Krzysztofem Czyżewskim, założycielem Ośrodka Pogranicza-sztuk, kultur i narodów w Sejnach, o małym, wielkim świecie i przekraczaniu granic.
Karolina Ciechorska-Kulesza wspomina województwo elbląskie w kontekście tożsamości i zmieniających się granic, a Rolf Fieguth dzieli się wzruszającymi impresjami żuławskimi, z mennonitami w tle. Andrzej Kasperek opowie o pasjonatach z Żuławskiego Parku Historycznego i o ważnych pieniądzach na ratowanie żuławskich zabytków w Nowym Stawie, Nowym Dworze Gdańskim i Cedrach Wielkich, a Małgosia Tukało (dawniej Łukianow) opowie o doświadczaniu
historii w Kwidzynie.
Jak zwykle sporo historii regionalnej. Bogumił Wiśniewski odkrywa freski w kwidzyńskiej katedrze, Janusz Namenanik dom kata w Dzierzgoniu, a Wiesław Olszewski ruiny śluzy w Marzęcinie. Andrzej Lubiński kontynuuje opowieść o Postolinie, a proboszcz parafii greckokatolickiej w Cyganku ks. Paweł Potoczny, we współpracy z młodym historykiem Łukaszem Kępskim prezentują parafię w Cyganku.
W związku z pomysłem przejęcia przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego zamku w Sztumie wracamy do debaty na temat dotychczasowych działań i nowych funkcji krzyżackiej warowni, piórem Arkadiusza Dzikowskiego, Leszka Tabora i Leszka Sarnowskiego.
W części wspomnieniowej Agata Janik opisuje dramatyczne losy Stefana Skrzyszowskiego, jednego z ostatnich „cichociemnych”, którego szczątki odnaleziono po latach w anonimowym grobie na tzw. „Łączce”. Teodor Sejka wspomina swoje sztumskie czasy licealne, z zapachem wędzonego dorsza i Stalina w tle.
Sporo tym razem o muzyce. Wacław Bielecki o swoich muzycznych wojażach, Jan Chłosta o Feliksie Nowowiejskim, a Leszek Sarnowski o oryginalnych działaniach artystycznych Leszka Możdżera w pomorskich więzieniach.
W naszej Galerii Prowincji tym razem artystka z Malborka Anna Albrecht, która nie tak dawno odkryła w sobie plastyczne pasje. Poza tym duża dawka recenzji, z zaproszeniem do czytania.
Wraz z tym numerem kwartalnika trafia do Państwa czwarty już tom Biblioteki Kwartalnika Prowincja. To książka Jerzego Kosacza – Epizod nazywany życiem, która jest jednocześnie hołdem złożonym naszemu Przyjacielowi, który zmarł w ubiegłym roku. Życzymy miłej lektury w zimowe popołudnia i wieczory, a w Nowym Roku spełnienia marzeń, realizacji ambitnych planów, kulturalnych zachwytów, dobrych ludzi, pasji, ochoty do życia i zdrowia, zdrowia, zdrowia. No i żeby z tego stawarskiego dzbana z okładki samo szczęście się Państwu nieustannie sypało.
Redakcja
Spis treści:
Poezja
Wojciech Boros – s. 6.
Jerzy Fryckowski – s. 8.
Jolanta Steppun – s. 11.
Proza
Tomasz Stężała – 125 sekund, s. 14.
Zuzanna Gajewska – Mama, s.18.
Esej
Andrzej Cezary Leszczyński – Okruchy, s. 20.
Katarzyna Kuroczka – Historia pewnej podróży, czyli Galicja Beksińskiego i chłopaków z Sanoka, s. 25.
Andrzej Kasperek – „Żuławy w literaturze polskiej” – prolegomena do książki, która powinna powstać, s. 28.
Rozmowa „Prowincji”
Andrzej Kasperek Leszek Sarnowski – Przyjechali „Świrowiercy”, czyli jubileusz Pogranicza. Z Krzysztofem Czyżewskim rozmawiają Andrzej Kasperek i Leszek Sarnowski, część 2, s. 33.
Kultura się liczy
Piotr Wyszomirski – Kongres Kultury Pomorskiej, s .47.
Marta Wiloch – W kulturalnym barze szybkiej obsługi…, s. 52.
Leszek Sarnowski – Biznes – kulturze, s. 55.
Wędrówki po prowincji
Karolina Ciechorska-Kulesza – Województwo elbląskie i kłopoty z tożsamością, s. 58.
Rolf Fieguth – Impresje Żuławskie. Notatki z podróży potomków Agaty i Petera Wiebe, s. 64.
Aleksandra Paprot – Spotkanie z potomkami mennonitów z Żuław i Powiśla. Wizyta rodziny Wiebe w Stogach, s. 70.
Andrzej Kasperek – Nowa szansa dla żuławskich zabytków, s. 75.
Andrzej Kasperek – Żuławski Park Historyczny – to już pięć lat, s. 82.
Małgorzata Łukianow – Doświadczanie lokalnej historii – relacja z warsztatów, s. 88.
Na tropach historii
Bogumił Wiśniewski – Odkryte freski w Katedrze Kwidzyńskiej, s. 93.
Janusz Namenanik – Dzierzgoński dom kata, s. 96.
Andrzej Lubiński – Postolin na łamach polskie prasy w latach 1919 – 1939, s. 102.
Łukasz Kępski ks. Paweł Wojciech Potoczny – Parafia św. Mikołaja w Cyganku/ Żelichowie, s. 109.
Wiesław Olszewski – Ruiny śluzy w Marzęcinie – żuławska zagadka, s. 120.
Zamek w Sztumie – w poszukiwaniu nowej funkcji
Janusz Ryszkowski – Najnowsza historia zagospodarowania zamku w Sztumie, s. 125.
Leszek Tabor – Zielone światło dla zamku, s. 128.
Arkadiusz Dzikowski – Na zamku czas płynie wolno…, s. 132.
Leszek Sarnowski – Zamek zmarnowanych szans i nowych nadziei, s. 137.
Biografie. Wspomnienia
Agata Janik – „Cichociemnego” historia bez happy endu, s. 142.
Teodor Sejka – Zapach wędzonego dorsza na placu Stalina. Sztumskie wspominki z domieszką liryki, s. 147.
Muzyka – Teatr
Wacław Bielecki – Szalone Dni Muzyki i Warszawska Jesień, s. 154.
Jan Chłosta – Związki Feliksa Nowowiejskiego z rodzinną Warmią, s. 162.
Leszek Sarnowski – „Żeby nie trzeba było kraść i krzywdzić się nawzajem…” Z Leszkiem Możdżerem rozmawia Leszek Sarnowski, s. 171.
Galeria „Prowincji”
Leszek Sarnowski – U nas w domu malowanie było od zawsze. Rozmowa z Anną Albrecht, s. 175.
Recenzje
Janusz Ryszkowski – Mój regał podręczny, s. 177.
Anna Dominiak – Tęcza malowana ołówkiem, s. 183.
Leszek Sarnowski – Lustracja w Skarszewach, s. 186.
Andrzej Lubiński – Po obu stronach Dolnej Wisły, s. 188.
Jan Chłosta – Profesora Borzyszkowskiego kronika pracowitego życia, s. 190.
Leszek Sarnowski – Ślady zbrodniczego systemu, s. 193.
Tomasz Jagielski – Biografia księdza – żołnierza, s. 195.
Leszek Sarnowski – Elbląskie sentymenty?, s. 196.
Krystian Zdziennicki – Archeologiczne wędrówki po Pomorzu, s. 199.
Swojskie klimaty – fot. Ewy Kołacz, s. 201.
Czytając „Prowincję”, s. 202.
Noty o autorach, s. 203.
Biblioteka Prowincji, t. 4 – Jerzy Kosacz, Epizod nazwany życiem, s. 207.