Błogosławiony Męczennik Jozafat Kocyłowski, biskup Przemyski

Ogłoszenia biskupa Jozafata Kocyłowskiego błogosławionym męczennikiem odbyło się w czerwcu 2001 roku podczas wizyty Ojca Świętego Jana Pawła II we Lwowie (Ukraina).

Jozafat (w świeckim stanie Józef) Kocyłowski urodził się 3 marca 1876 roku w Pakoszówce, wsi znajdującej się obecnie w powiecie sanockim, w rodzinie Piotra i Katarzyny z domu Kossar. Uczęszczał do gimnazjów w Sanoku, Samborze i Jaśle, gdzie w 1895 roku zdał maturę. W 1896 roku rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Franciszkańskim we Lwowie. Z niewiadomych przyczyn porzucił uniwersytet i wyjechał do Wiednia, gdzie ukończył szkołę wojskową. W 1900 roku rozpoczął służbę wojskową we Lwowie, którą także po kilku miesiącachporzucił. Po odejściu z wojska zwrócił się z prośbą do przemyskiego biskupa Konstantyna Czechowicza o pozwolenie na rozpoczęcie studiów teologicznych. Taką zgodę otrzymał w 1901 roku i rozpoczął studia w Papieskim Kolegium Ruskim w Rzymie. Studia ukończył w 1907 roku z tytułami naukowymi doktora teologii i filozofii. Od razu po powrocie z Rzymu na zaproszenie biskupa HryhorijaChomyszyna został wykładowcą w seminarium duchownym w Stanisławowie. W 1911 roku wstąpił do zakonu ojców bazylianów, gdzie przyjął imię Jozafat. Kiedy w 1914 roku wybuchła wojna i wojska rosyjskie okupowały Galicję, o. Jozafat Kocyłowski znalazł się w Kromieryżu na Morawach, gdzie został rektorem seminarium duchownego dla grekokatolików emigrantów z trzech galickich diecezji. Po przedwczesnej śmierci biskupa Konstantyna Czechowicza w 1915 roku, na przemyskiej stolicy biskupiej nastąpił vacat. Dopiero 28 listopada 1916 roku cesarz wyznaczył na biskupa przemyskiego o. Jozafata Kocyłowskiego. Ten wybór papież Benedykt XV zaaprobował 29 stycznia 1917 roku. Chirotonia – konsekracja nowego biskupa przemyskiego odbyła się 23 sierpnia 1917 roku, a po miesiącu miał miejsce ingres do katedry przemyskiej św. Jana Chrzciciela.

Po zakończeniu I wojny światowej i wojny polsko-ukraińskiej biskup Kocyłowski wszystkie swoje siły w pełni skierował na zarządzanie diecezją. Odnowił i rozbudował istniejące instytucje, tworząc jednocześnie bardzo wiele nowych. Ciągle reformował organizacyjne struktury diecezji, podnosił poziom religijny duchowieństwa i wiernych, niejako przeczuwając zbliżający się czas próby i ofiar, które w niedalekiej przyszłości miał ponieść zarówno on sam, jak i jego lud.

Po zakończeniu II wojny światowej sowieckie specsłużby starały się namówić biskupa Kocyłowskiego, aby dobrowolnie pozostawił diecezję i wyjechał do ZSRR. Biskupowi przedstawiono alternatywę: albo przejdzie na prawosławie, albo zostanie wywieziony na Syberię. Biskup Kocyłowski odpowiedział: „Trudno, skoro tak musi być, wywieźcie choćby i dzisiaj. Ja inaczej nie zrobię”. Biskup Jozafat na dzień przed swoim aresztowaniem dowiedział się, że zostanie przewieziony, ale mimo to nie zdecydował się na ucieczkę, powołując się na wierność Stolicy Apostolskiej. W dniu aresztowania, 26 czerwca 1946 r., biskup nie opuścił dobrowolnie pałacu biskupiego; został zniesiony na swoim fotelu i wsadzony w nim do ciężarówki, którą przetransportowano go do pociągu, gdzie znajdowali się ukraińscy repatrianci. Po krótkim pobycie w lwowskim więzieniu został przewieziony do podkijowskiego łagru we wsi Czapajewka, gdzie zmarł 17 listopada 1947 roku. Po wielu latach jego ciało przeniesiono do Stryja.

Przewiezienie relikwii (głowy) hierarchy ze Stryja do Przemyśla odbyło się 31 maja 2013 r. przy udziale wicekanclerza kurii archidiecezji przemysko-warszawskiej o. Pawła Potocznego i o. Bogdana Kruby, dziekana dekanatu przemyskiego. Ordynariusz diecezji stryjskiej biskup Taras Seńkiw przekazał relikwie oraz akt autentyczności na ręce o. Pawła Potocznego. O godz. 18.00, przy dźwiękach starego dzwonu Iwana, bp Kocyłowski powrócił do swojej diecezji. Błogosławionego męczennika witała w Przemyślu niewielka grupa wiernych z o. mitratem Eugeniuszem Popowiczem – wikariuszem generalnym archidiecezji. Uroczyste wniesienie do archikatedry przemyskiej relikwii bł. męczennika Jozafata Kocyłowskiego, biskupa przemyskiego, odbyło się 7 lipca 2013 roku. Uroczystościom przewodniczył abp Jan Martyniak, metropolita przemysko-warszawski. Towarzyszyli mu bp Włodzimierz Juszczak, ordynariusz wrocławsko-gdański oraz bp Piotr Kryk, egzarcha dla Niemiec, Skandynawii i krajów Beneluksu, jak również licznie zgromadzone duchowieństwo i wierni. Z tej okazji przygotowano mołebeń do błogosławionych męczenników Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego Jozafata Kocyłowskiego i Grzegorza Łakoty, biskupów przemyskich. 3 marca 2016 roku, w 140. rocznicę urodzin Jozafata Kocyłowskiego, relikwie biskupa męczennika zostały przekazane do wszystkich parafii greckokatolickich w archidiecezji przemysko-warszawskiej.

Uroczyste wprowadzenie relikwii św. Jozafata Kuncewicza do parafii w Cyganku/Żelichowie odbyło się 10 kwietnia 2016 roku. https://www.cyganek.ndg.pl/relikwie-biskupow-meczennikow-w-cyganku/

o. Paweł Potoczny

 

Na podstawie:

• Блаженний Йосафат Коциловський – перемиський єпископ. Зібрані послання та інші праці, ред. В. Пилипович, Перемишль 2004.
• Wierny Bogu i Stolicy Apostolskiej, Błogosławiony biskup Jozafat Kocyłowski (1876-1947), dr D. Iwaneczko, w:

http://mtrojnar.rzeszow.opoka.org.pl/ksieza_niezlomni/jozafat_kocylowski/